Cisy

amek, a raczej jego ruiny, wznoszą się nad stromym urwiskiem nad potokiem Czyżynka. Po raz pierwszy wzmianka o miejscowości Cisy występuje w 1240 r. lecz sam zamek wybudowany został w późniejszych latach. Nie potwierdzone informacje podają , że budowniczym zamku miał być książę legnicki Bolesław Rogatka /zm. 1278 r./, syn poległego pod Legnicą Henryka II Pobożnego i ojciec Bolka I Surowego. Jednakże przypuszcza się, że zamek wzniósł Bolko I zwany Surowym /1255-1301/ założyciel linii Piastów świdnicko-jaworskich i ziębickich. Za jego to panowania powstały liczne zamki tworzące łańcuch fortyfikacji księstwa świdnicko- jaworskiego. Należą do nich m. in. zamki w: Książu, Czarnym Borze, Nowym Dworze, Bolkowie, Rogowcu, Radośnie, Zagórzu, Chojniku i Wleniu. Nie dotrwały do naszych czasów zamki w Świdniku i Dzierżoniowie.
       W owych latach w okolicy biegły dwa ważne szlaki handlowe. Jeden wiódł ze Strzegomia do Kamiennej Góry i łączył Wrocław z Pragą. Drugi wiązał ważne ośrodki piastowskiego Śląska - Strzegom, Swidnicę, Otmuchów i Nysę. Zamek stanowił więc między innymi obronę szlaku handlowego oraz ubezpieczał obszary pogórza wałbrzyskiego od intensywnej kolonizacji niemieckiej.
      Następną rozbudowę zawdzięczają Cisy wnukowi Bolka I i Władysława Łokietka - Bolkowi II Małemu. Druga połowa XV wieku to kolejne modernizacje i wzmacnianie jego obronności. Wtedy to najprawdopodobniej powstają wały południowe i wschodnie.  Lecz wojna trzydziestoletnia  /1618-1648/ pokazała nieprzydatność średniowiecznych warowni nie mogących sprostać nowym metodom walki. Oprócz tego zapanował nowy styl życia. Dominowały teraz luksusy i wygoda a tego ówczesne zamki dać nie mogły. Opuszczano więc stare siedziby i przenoszono się do nowo budowanych, wygodnych i reprezentacyjnych zamków - pałacy. Przez pewien czas zamek jest siedzibą bandy rozbójników. Ostatni jego właściciel - landrat królewski rezygnuje z prób ratowania warowni i następuje jej ostateczna ruina. Ma to miejsce ok. roku 1800.
      W 1927 roku regionalne stowarzyszenie spółdzielcze podejmuje prace porządkowo - zabezpieczające przy ruinach. prowadzący prace, Walter Bremer rekonstruuje zewnętrzną bramę wjazdową, most zwodzony oraz drewniany wiadukt na kamiennych filarach prowadzący od strony wschodniej do bramy. Druga wojna światowa ominęła zamek nie powodując dalszych zniszczeń. 
  Dzisiaj możemy podziwiać tzw. zamek górny wzniesiony w XIII wieku prawie  pośrodku wzgórza. W jego skład wchodzą:
  •   cylindryczna wieża wysokości kilkunastu metrów , średnicy ponad 10 metrów i grubości murów ok. 4 m. Jej pierwotna wysokość oraz zwieńczenie nie jest znane. Obecny wygląd jest efektem prac z lat trzydziestych ubiegłego wieku,
  • budynek mieszkalny położony w północnym narożniku dziedzińca - dwukondygnacyjny, podpiwniczony,
  • wysokie kurtynowe mury obronne otaczające budynek i dziedziniec zamku. I tu także jak w przypadku wieży nie wiemy jak wysokie one były i jak zakończone. Przypuszczać należy , że był tam pomost bojowy osłonięty od zewnątrz blankami,
  • resztki bramy wjazdowej do zamku położonej pośrodku zachodniego muru. Była to prawdopodobnie niewysoka wieża broniąca wstępu na dziedziniec,
  • dziedziniec zamku pełniący funkcje gospodarcze, obronne i reprezentacyjne,
  • niewielkie podwórze w północno - wschodnim narożniku.
   Przypuszczalnie zamek górny okazał się zbyt mały i słaby więc otoczono go dodatkowym pasem murów obronnych prawie równoległych do starych murów kurtynowych. W ten sposób powstał dziedziniec zewnętrzny od strony zachodniej, na którym widoczne są resztki zbiornika na wodę oraz od wschodu - reprezentacyjny dziedziniec przedzamcza. Most, którym możemy dostać się do zamku powstał w latach sześćdziesiątych XX w.
   W odległości około trzech kilometrów znajduje się inny zamek zbudowany przez Bolka I - Książ.