Cisy
amek,
a raczej jego ruiny, wznoszą się nad stromym urwiskiem nad potokiem Czyżynka.
Po raz pierwszy wzmianka o miejscowości Cisy występuje w 1240 r. lecz sam
zamek wybudowany został w późniejszych latach. Nie potwierdzone informacje
podają , że budowniczym zamku miał być książę legnicki Bolesław
Rogatka /zm. 1278 r./, syn poległego pod Legnicą Henryka
II Pobożnego i ojciec Bolka
I Surowego. Jednakże przypuszcza się, że zamek wzniósł Bolko I zwany
Surowym /1255-1301/ założyciel linii Piastów świdnicko-jaworskich i ziębickich.
Za jego to panowania powstały liczne zamki tworzące łańcuch fortyfikacji
księstwa świdnicko- jaworskiego. Należą do nich m. in. zamki w: Książu,
Czarnym
Borze,
Nowym Dworze, Bolkowie,
Rogowcu,
Radośnie,
Zagórzu,
Chojniku
i Wleniu. Nie dotrwały do naszych czasów zamki
w Świdniku i Dzierżoniowie.
W owych latach w okolicy biegły dwa ważne szlaki handlowe. Jeden wiódł
ze Strzegomia do Kamiennej Góry i łączył Wrocław z Pragą. Drugi wiązał
ważne ośrodki piastowskiego Śląska - Strzegom,
Swidnicę,
Otmuchów
i Nysę. Zamek stanowił więc między innymi obronę
szlaku handlowego oraz ubezpieczał obszary pogórza wałbrzyskiego od intensywnej
kolonizacji niemieckiej.
Następną rozbudowę zawdzięczają Cisy wnukowi Bolka I i Władysława
Łokietka - Bolkowi II Małemu.
Druga połowa XV wieku to kolejne modernizacje i wzmacnianie jego obronności.
Wtedy to najprawdopodobniej powstają wały południowe i wschodnie.
Lecz wojna trzydziestoletnia /1618-1648/ pokazała nieprzydatność
średniowiecznych warowni nie mogących sprostać nowym metodom walki. Oprócz
tego zapanował nowy styl życia. Dominowały teraz luksusy i wygoda a tego
ówczesne zamki dać nie mogły. Opuszczano więc stare siedziby i przenoszono
się do nowo budowanych, wygodnych i reprezentacyjnych zamków - pałacy. Przez
pewien czas zamek jest siedzibą bandy rozbójników. Ostatni jego właściciel
- landrat królewski rezygnuje z prób ratowania warowni i następuje jej
ostateczna ruina. Ma to miejsce ok. roku 1800.
W 1927 roku regionalne stowarzyszenie spółdzielcze podejmuje prace porządkowo
- zabezpieczające przy ruinach. prowadzący prace, Walter Bremer rekonstruuje
zewnętrzną bramę wjazdową, most zwodzony oraz drewniany wiadukt na kamiennych
filarach prowadzący od strony wschodniej do bramy. Druga wojna światowa
ominęła zamek nie powodując dalszych zniszczeń.
Dzisiaj możemy
podziwiać tzw. zamek górny wzniesiony w XIII wieku prawie pośrodku
wzgórza. W jego skład wchodzą:
-
cylindryczna wieża
wysokości kilkunastu metrów , średnicy ponad 10 metrów i grubości murów
ok. 4 m. Jej pierwotna wysokość oraz zwieńczenie nie jest znane. Obecny
wygląd jest efektem prac z lat trzydziestych ubiegłego wieku,
-
budynek mieszkalny położony
w północnym narożniku dziedzińca - dwukondygnacyjny, podpiwniczony,
-
wysokie kurtynowe mury obronne
otaczające budynek i dziedziniec zamku. I tu także jak w przypadku wieży
nie wiemy jak wysokie one były i jak zakończone. Przypuszczać należy ,
że był tam pomost bojowy osłonięty od zewnątrz blankami,
-
resztki bramy wjazdowej
do zamku położonej pośrodku zachodniego muru. Była to prawdopodobnie niewysoka
wieża broniąca wstępu na dziedziniec,
-
dziedziniec zamku pełniący
funkcje gospodarcze, obronne i reprezentacyjne,
-
niewielkie podwórze w północno
- wschodnim narożniku.
Przypuszczalnie
zamek górny okazał się zbyt mały i słaby więc otoczono go dodatkowym pasem
murów obronnych prawie równoległych do starych murów kurtynowych. W ten
sposób powstał dziedziniec zewnętrzny od strony zachodniej, na którym widoczne
są resztki zbiornika na wodę oraz od wschodu - reprezentacyjny dziedziniec
przedzamcza. Most, którym możemy dostać się do zamku powstał w latach sześćdziesiątych
XX w.
W odległości
około trzech kilometrów znajduje się inny zamek zbudowany przez Bolka I
- Książ.
|
|