Morąg

amek zbudowany został około 1280 roku przez zakon krzyżacki na cyplu nad jeziorem Morąg. Od strony zachodniej i południowej zamek broniony był przez wody jeziora natomiast z pozostałych dwóch stron przekopano fosę. W początkowych latach swojego istnienia był on siedzibą prokuratora krzyżackiego. 
  Założenie powstało na planie zbliżonym do trapezu. W części południowo-wschodniej znajdował się podpiwniczony budynek mieszkalny (dom zamkowy) a do niego z północy i zachodu przylegały mury obronne, wewnątrz których powstał dziedziniec. Wjazd na niego prowadził od strony północnej. Cały zamek otaczały drugie mury a w ich narożu od strony południowej znajdowała się kwadratowa wieża natomiast przy narożniku północno -zachodnim znajdowała się wieża strzegąca przejazdu bramnego. Tym samym cały wjazd do ówczesnego zamku prowadził od narożnika zachodniego wzdłuż murów zewnętrznych i wewnętrznych tzw. międzymurzem dookoła zamku aż do bramy w części północnej. Warownię otaczała szeroka i głęboka fosa.
  W 1331 roku rozbudowano założenie i wtedy miał w nim swoją siedzibę wójt krzyżacki. Prace trwały przez pięćdziesiąt lat. Do istniejącego budynku dostawiono po bokach dwa skrzydła mieszkalne i całe założenie mieszkalne było w kształcie litery "U". Zwiększono także obronność zamku wystawiając w narożniku wschodnim tzw. wieżę ostatniej obrony. U podnóża miała ona kształt okręgu natomiast wyżej ośmioboku.
 13 marca 1440 roku niezadowoleni z krzyżackich rządów mieszczanie  oraz część rycerstwa utworzyło tzw. Związek Pruski. Przystępowały do niego także całe miasta w tym i Morąg. 4 lutego 1454 roku wybuchło powstanie, które objęło ziemie należące do zakonu krzyżackiego. Powstańcy w krótkim czasie pozajmowali kolejne zamki i miasta.
  Krzyżacy szybko otrząsnęli się z pierwszego zaskoczenia i wywiązała się regularna wojna, która z przerwami (chwilowe rozejmy) trwała 13 lat. Ostatecznie w 1461 roku udało się zakonowi odzyskać prawie większość swojego wcześniejszego majątku w tym także zamek w Morągu. Po pokoju toruńskim w 1466 roku do Morąga przeniesiona została z Elbląga (przypadł on Polsce) komturia i urząd ten sprawował w tym czasie Henryk Reuss von Plauen, który w1469 roku został wielkim mistrzem. Zmarł 2 stycznia 1470 roku na zamku w Morągu. Komturia przetrwała do 1474 roku a ostatnim komturem był Wit von Jarsdorf.
  Jeszcze w 1521 roku na zamku przebywał wielki mistrz Albrecht Hohenzollern. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego zamek w Morągu stał się siedzibą Książęcego Starosty. Starostą na zamku został Piotr zu Dohna, który wraz z licznymi dobrami w okolicach Morąga otrzymał także w 70-cio letnią dzierżawę morąski zamek 
   Następca Albrechta - Jerzy Fryderyk w 1584 roku przeprowadził przebudowę zamku. Kierował nią nadworny architekt księcia - Blasius Berwart.
 W późniejszym czasie Dohnowie wybudowali przylegający do murów miejskich pałac, a opuszczony zamek zaczął podupadać.
 W 1616 r zawaliła się wieża ostatecznej obrony. Następne wieki przyniosły sukcesywne rozbiórki pozostałych zabudowań. Do dnia dzisiejszego pozostało jedynie renesansowe, północno-zachodnie skrzydło.
  Po opuszczeniu castellum przez rodzinę zu Dohna (obecna królowa Holandii pochodzi właśnie z tej rodziny) swoją siedzibę znalazła
w nim Kaplica Kalwińska, sąd, więzienie, archiwum aż wreszcie kino i dyskoteka. Nie remontowany zamek popadał w coraz większą ruinę.
 W roku 2001-szym przeszedł w ręce prywatne.
 Natychmiast rozpoczęto prace ratownicze i badawcze. Przeprowadzono kompleksową archeologię na obszarze prawie 10.000 m2, a odkryte kamienne fundamenty całego założenia częściowo  zabezpieczono i nadbudowano. Podwyższono między innymi większość murów oporowych i wewnętrznych. Odbudowano pierwsze kondygnacje dwóch wież.
  W trakcie kompleksowych badań na obecność polichromii, w ocalałym skrzydle, odkryto na stropach ponad 120m2 renesansowej  dobrze zachowanej malatury. 
 W roku 2005-tym odsłonięto spod tynków dobrze zachowany średniowieczny przejazd bramny.
  Obecny zamek to północno-zachodnie renesansowe skrzydło, odsłonięte i częściowo nadbudowane fundamenty wszystkich budowli średniowiecznych, murów obronnych a także zrekonstruowane pierwsze kondygnacje dwóch wież i fragmenty gotyckich murów z dawną bramą wjazdową oraz odtworzona na całej długości XIII- wieczna fosa.
  Zamek można zwiedzać od 9-tej do zmierzchu.
  Dziedziniec zamkowy udostępniany jest pod różnego rodzaju imprezy plenerowe a nocleg na zamku z duchami zapewnia niepowtarzalne wrażenia wszystkim gościom.
   Zamek wynająć można również jako obiekt do filmów, pokazów itd. 

   Tel. do zamku   0 89 757 42 98  Prosimy bardzo długo dzwonić :)
 
 

Artykuły o zamku w prasie:

Zamek z duchami i krzyżackim rodowodem - autor Barbara Nahorny  -  plik PDF
Zamek krzyżackiego mistrza - autor Joanna Włodarska - plik PDF
Zamek odsłania swoje tajemnice  - plik PDF
Polichromie stropu na zamku w Morągu - autor Magdalena Bartoś
Remont pod okiem konserwatora - autor Grażyna Sobieraj
Wszystkiego można dotknąć - autor Anna Borsukiewicz
Duch dziewczynki straszy na zamku

Strona Miasta i Gminy Morąg