Morąg
amek
zbudowany został około 1280 roku przez zakon krzyżacki na cyplu nad jeziorem
Morąg. Od strony zachodniej i południowej zamek broniony był przez wody
jeziora natomiast z pozostałych dwóch stron przekopano fosę. W początkowych
latach swojego istnienia był on siedzibą prokuratora krzyżackiego.
Założenie powstało
na planie zbliżonym do trapezu. W części południowo-wschodniej znajdował
się podpiwniczony budynek mieszkalny (dom zamkowy) a do niego z północy
i zachodu przylegały mury obronne, wewnątrz których powstał dziedziniec.
Wjazd na niego prowadził od strony północnej. Cały zamek otaczały drugie
mury a w ich narożu od strony południowej znajdowała się kwadratowa wieża
natomiast przy narożniku północno -zachodnim znajdowała się wieża strzegąca
przejazdu bramnego. Tym samym cały wjazd do ówczesnego zamku prowadził
od narożnika zachodniego wzdłuż murów zewnętrznych i wewnętrznych tzw.
międzymurzem dookoła zamku aż do bramy w części północnej. Warownię otaczała
szeroka i głęboka fosa.
W 1331 roku rozbudowano
założenie i wtedy miał w nim swoją siedzibę wójt krzyżacki. Prace trwały
przez pięćdziesiąt lat. Do istniejącego budynku dostawiono po bokach dwa
skrzydła mieszkalne i całe założenie mieszkalne było w kształcie litery
"U". Zwiększono także obronność zamku wystawiając w narożniku wschodnim
tzw. wieżę ostatniej obrony. U podnóża miała ona kształt okręgu natomiast
wyżej ośmioboku.
13 marca 1440
roku niezadowoleni z krzyżackich rządów mieszczanie oraz część rycerstwa
utworzyło tzw. Związek Pruski. Przystępowały do niego także całe miasta
w tym i Morąg. 4 lutego 1454 roku wybuchło powstanie, które objęło ziemie
należące do zakonu krzyżackiego. Powstańcy w krótkim czasie pozajmowali
kolejne zamki i miasta.
Krzyżacy szybko
otrząsnęli się z pierwszego zaskoczenia i wywiązała się regularna wojna,
która z przerwami (chwilowe rozejmy) trwała 13 lat. Ostatecznie w 1461
roku udało się zakonowi odzyskać prawie większość swojego wcześniejszego
majątku w tym także zamek w Morągu. Po pokoju toruńskim w 1466 roku do
Morąga przeniesiona została z Elbląga (przypadł on Polsce) komturia i urząd
ten sprawował w tym czasie Henryk Reuss von Plauen, który w1469 roku został
wielkim mistrzem. Zmarł 2 stycznia 1470 roku na zamku w Morągu. Komturia
przetrwała do 1474 roku a ostatnim komturem był Wit von Jarsdorf.
Jeszcze w 1521
roku na zamku przebywał wielki mistrz Albrecht Hohenzollern. Po sekularyzacji
państwa krzyżackiego zamek w Morągu stał się siedzibą Książęcego Starosty.
Starostą na zamku został Piotr zu Dohna, który wraz z licznymi dobrami
w okolicach Morąga otrzymał także w 70-cio letnią dzierżawę morąski zamek
Następca
Albrechta - Jerzy Fryderyk w 1584 roku przeprowadził przebudowę zamku.
Kierował nią nadworny architekt księcia - Blasius Berwart.
W późniejszym
czasie Dohnowie wybudowali przylegający do murów miejskich pałac, a opuszczony
zamek zaczął podupadać.
W 1616 r zawaliła
się wieża ostatecznej obrony. Następne wieki przyniosły sukcesywne rozbiórki
pozostałych zabudowań. Do dnia dzisiejszego pozostało jedynie renesansowe,
północno-zachodnie skrzydło.
Po opuszczeniu
castellum przez rodzinę zu Dohna (obecna królowa Holandii pochodzi właśnie
z tej rodziny) swoją siedzibę znalazła
w nim Kaplica Kalwińska,
sąd, więzienie, archiwum aż wreszcie kino i dyskoteka. Nie remontowany
zamek popadał w coraz większą ruinę.
W roku 2001-szym
przeszedł w ręce prywatne.
Natychmiast rozpoczęto
prace ratownicze i badawcze. Przeprowadzono kompleksową archeologię na
obszarze prawie 10.000 m2, a odkryte kamienne fundamenty całego założenia
częściowo zabezpieczono i nadbudowano. Podwyższono między innymi
większość murów oporowych i wewnętrznych. Odbudowano pierwsze kondygnacje
dwóch wież.
W trakcie kompleksowych
badań na obecność polichromii, w ocalałym skrzydle, odkryto na stropach
ponad 120m2 renesansowej dobrze zachowanej malatury.
W roku 2005-tym
odsłonięto spod tynków dobrze zachowany średniowieczny przejazd bramny.
Obecny zamek
to północno-zachodnie renesansowe skrzydło, odsłonięte i częściowo nadbudowane
fundamenty wszystkich budowli średniowiecznych, murów obronnych a także
zrekonstruowane pierwsze kondygnacje dwóch wież i fragmenty gotyckich murów
z dawną bramą wjazdową oraz odtworzona na całej długości XIII- wieczna
fosa.
Zamek można zwiedzać
od 9-tej do zmierzchu.
Dziedziniec zamkowy
udostępniany jest pod różnego rodzaju imprezy plenerowe a nocleg na zamku
z duchami zapewnia niepowtarzalne wrażenia wszystkim gościom.
Zamek wynająć
można również jako obiekt do filmów, pokazów itd.
Tel.
do zamku 0 89 757 42 98 Prosimy bardzo długo dzwonić
:)
Artykuły o zamku
w prasie:
Zamek z duchami i krzyżackim
rodowodem - autor Barbara Nahorny - plik
PDF
Zamek krzyżackiego mistrza
- autor Joanna Włodarska - plik
PDF
Zamek odsłania swoje
tajemnice - plik
PDF
Polichromie
stropu na zamku w Morągu - autor Magdalena Bartoś
Remont
pod okiem konserwatora - autor Grażyna Sobieraj
Wszystkiego
można dotknąć -
autor Anna Borsukiewicz
Duch
dziewczynki straszy na zamku
Strona
Miasta i Gminy Morąg
|
|