Pieskowa Skała
ierwsza
wzmianka o zamku pochodzi z 1315 roku lecz jego lokalizacja nie jest znana.
Może stał on na wzgórzu Bukowiec po przeciwnej stronie Doliny Prądnika
gdzie odkryte zostały niewielkie ślady XIII- wiecznej budowli.
Zamek murowany wzniesiony został za panowania Kazimierza
Wielkiego przy starej drodze handlowej wiodącej z Krakowa na Śląsk.
W 1377 roku dzierżawcą zamku został Piotr Szafraniec herbu Starykoń
i do 1608 r. był on w rękach tejże rodziny.
Lata 1542-44 to rozbudowa rezydencji przez Stanisława Szafrańca i jego
żonę Annę z Dębieńskich. Prace te wykonywał prawdopodobnie włoski architekt
Mikołaj Castiglione. Około 1580 roku znowu prowadzono prace budowlane i
z tego okresu pochodzi tzw. stary zamek. Jest to część budowli wokół wewnętrznego
dziedzińca arkadowego.
Późniejsi właściciele zamku Zebrzydowscy, Wielopolscy, Mieroszewscy przyczynili
się także do jego rozbudowy. Połączono luźno stojące budynki, dziedziniec
otoczono arkadowymi krużgankami, zbudowano widokową loggię, budynki wykończono
attyką. W późniejszym czasie powiększono zamek o podgrodzie, które otoczono
murami i zbudowano dwa bastiony. Brama wjazdowa broniona była fosą i zwodzonym
mostem.
Pożar, który wybuchł w 1718 roku zniszczył dużą część zamku. Odbudował
go 1760 r. Jan Hieronim Wielopolski. Ponowny pożar i usunięcie się skały
w latach 1850-53 znowu niszczy część budowli. Lecz ponownie odrestaurowany
i mający jeszcze kilku właścicieli zamek przetrwał do naszych czasów. Jako
jedyny z całego " Szlaku Orlich Gniazd " zachował swój pierwotny kształt.
Jako ciekawostkę mogę podać, że sceny na zamku, w filmie "Janosik"
kręcone były właśnie w Pieskowej Skałe. Wyposażenie sali tortur z tegoż
filmu znajduje się w zamku w Niedzicy, jeden
z odcinków tego serialu kręcony był na zamku Orawskim
na Słowacji /polecam do zwiedzenia/.
... "Zamek składa
się z dwóch części, z których dolna, młodsza, tworzy kompleks budynków
otaczających wielki dziedziniec od strony północno - zachodniej. Do zamku
prowadzi jedyne wejście od strony parku przez bramę wjazdową, mieszczącą
się w kurtynie, która łączy dwa obronne bastiony z pierwszej połowy XVII
wieku. Za bramą znajduje się obszerny dziedziniec, rodzaj przedgrodzia,
ujęty półkolisto zwartym kompleksem zabudowań i murów. Z przedgrodzia do
właściwego zamku prowadzi brama mieszcząca się w budynku obok zegarowej
wieży, 36 m wysokiej, zwieńczonej ostrosłupowym dachem. Przez ową bramę,
obejmującą od wewnątrz gotycki portal, wchodzimy na mały dziedziniec mający
kształt nieregularnego trapezu. Dziedziniec jest arkadowy; na jego dwupiętrowych
ścianach zrekonstruowanych w r. 1949 przez usunięcie szpecących omurowań,
widać między kamiennymi trzonami filarów półkoliste archiwolty łukowe a
między nimi maszkarony. Pod jedną z arkad jest studnia wykuta do poziomu
Prądnika. Ryzalitowe wejście prowadzi do klatki schodowej, w której wmurowane
są dwa marmurowe pomniki przedstawiające postacie brodatych rycerzy w pozycji
leżącej. Przypuszczalnie są to epitafia Szafrańców, do których zamek należał.
Na pierwszym piętrze znajdują się krużganki nakryte sklepieniami krzyżowymi.
Wzdłuż tych krużganków założony jest szereg większych i mniejszych komnat
oraz kaplica św. Michała, zbudowana przez jednego z Zebrzydowskich na planie
kwadratu, z ozdobnymi półpilastrami na ścianach i nakryta kopułą. Również
na drugim piętrze są krużganki i komnaty dużych rozmiarów. Praca nad ich
rekonstrukcją jest w pełnym toku, zamek w ciągu najbliższych 6 lat
ma być zupełnie odnowiony."
Tak
opisywał zamek w roku 1950 Władysław Szafer i Marian Gotkiewicz w czasopiśmie
" Chrońmy przyrodę ojczystą".
|
|