Człuchów
amek
zbudowany został w latach 1312 - 1365 przez zakon krzyżacki. Usytuowany
został na zachodniej części półwyspu tzw. Kępie. Przekopano szeroką na
25 m. fosę łącząc dwa jeziora a tym samym oddzielając budowlę od lądu.
Drugą, tym razem suchą fosę wykopano od strony wschodniej. Na zamku miał
swoją siedzibę komtur i konwent a sama budowla była drugą co do wielkości
po Malborku. Przebywał tutaj sam wielki mistrz Ulryk von Jungingen a także
Konrad von Wallenrode.
Zamek główny
czyli Zamek Wysoki to budowla czteroskrzydłowa powstała na planie kwadratu
(47,5m), posiadająca gdanisko (ustęp), wysoki stołp i arkadowy dziedziniec.
Otoczony był murem obronnym tak jak i każde przedzamcze. W zamku było 11
bram i 9 wież.
Zamek posiadał
trzy przedzamcza: zachodnie (zwane "gródkiem przednim") posiadające stajnie,
psiarnię, studnię, spichrze i zbrojownię, północne (zwane "Zamkiem Średnim")
mieszczące wartownie i pomieszczenia dla załogi oraz wschodnie - gospodarcze.
Do zamku głównego wjeżdżało się przez przedzamcze zachodnie. Również pomiędzy
poszczególnymi przedzamczami przejazdy prowadziły przez zwodzone mosty
ubezpieczane przez baszty obronne.
Po pokoju toruńskim
w 1466 roku zamek zostaje siedzibą królewskich starostów.
W XVII wieku
ówczesny starosta Melchior Wejcher postawił w północnej części dziedzińca
Zamku Średniego dwukondygnacyjny dwór. Od strony wewnętrznej zdobiły go
krużganki a od strony jeziora ganek obronny. Do niego przylegał tzw. dom
hajduków. Oba zamki Wysoki i Średni posiadały wspólne centralne ogrzewanie.
Wysoka wieża
tzw. stołp to ośmioboczna, jedenastokondygnacyjna budowla, wysoka na 49,90
m o grubości ścian 4,53 w dolnej części i 2 metrów w górnej. W dole wieży
mieści się dwukondygnacyjny loch, go którego wejście prowadziło przez okrągły
otwór w sklepieniu. Podczas odgruzowywania tychże lochów w latach 1887
i 1925 znaleziono liczne szkielety ludzkie.
W XVIII wieku
jest to już zaniedbana budowla wymagająca remontu. Lecz pożary miasta w
1786 i drugi w 1793 spowodowały, że król pruski Fryderyk Wilhelm II, do
którego należały te ziemie od 1772 roku, wydał pozwolenie mieszkańcom na
rozbiórkę zamkowych murów i przeznaczenia tak uzyskanego budulca na odbudowę
zniszczonych domów.
W latach 1826
- 1828 na fundamentach zamkowej kaplicy postawiono kościół ewangelicki
a pozostałą z zamku 46-cio metrową wieżę wykorzystano jako dzwonnicę. W
dwadzieścia lat później zmieniono zwieńczenie wieży na krenelażowe. Zmieniono
także wejście do wieży. Pierwotnie mieściło się ono na wysokości 16 metrów
i wchodziło się do niej z budynku zamku a po zmianie wejście było u podnóża
wieży. W wieży przez pewien czas znajdował się skarbiec.
Dwupoziomowe lochy
od 2003 roku udostępnione zostały do zwiedzania.
W swojej historii
zamek często był oblegany lecz tylko raz zdołano go zdobyć. Nie udało się
go zdobyć Władysławowi Jagielle w 1414 roku, ani w 1433 wojskom czeskim
pod dowództwem Jana Czapka oraz wielkopolskim rycerzom Sędziwoja Ostroroga,
ani później podczas wojny trzynastoletniej (1453 - 1466). Trzykrotnie oblegali
zamek Niemcy w tym raz Krzyżacy dowodzeni przez wielkiego mistrza Albrechta
oraz Szwedzi w 1627 roku. Dopiero wojska szwedzkie w 1655 roku przełamały
opór obrońców lecz stało się to po wielomiesięcznym oblężeniu a pomogła
im w tym sama natura. Mrozy były tak silne, że zamarzło jezioro oraz woda
w fosach i to wykorzystali najeźdźcy szturmując jednocześnie ze wszystkich
stron.
|
|