Niepołomice
iepołomice
to miasteczko znajdujące się obecnie na skraju Puszczy Niepołomickiej
lecz za czasów Kazimierza Wielkiego
był to niemal jej środek. Obecność puszczy niedaleko Krakowa, obfitość
różnego rodzaju zwierzyny, pozwalała ówczesnym władcom na częste łowy.
Król Kazimierz Wielki polecił więc postawić myśliwski zamek. Z tego okresu
zachowały się gotyckie fragmenty murów w południowym skrzydle, koliste
okno na pierwszym piętrze oraz ostrołukowa arkada.
Za panowania Władysława Jagiełły
zamek otrzymał miano "drugiej stolicy Polski" gdyż aż ośmiokrotnie odbyły
się tu zjazdy koronne. W 1591 r. Zygmunt
III Waza wraz z dworem chowa się w nim przed panującą zarazą. Rok 1644
to pobyt Władysława IV
i
jego miesięczne polowanie. W następnych latach zamek gości równie znakomitych
ludzi bo w 1693 r Jana III
Sobieskiego a w 1730 Augusta
II.
Obecny wygląd ,w dużej mierze, zamek zawdzięcza królowi Zygmuntowi
Augustowi, który to w latach 1550-1571 przebudowuje i rozbudowuje rezydencję
na renesansową. Tego zadania podjął się Tomasz Grzymała przy pomocy Włochów,
muratora Wincentego i kamieniarza Piotra Mezzo. W późniejszych latach (/1585/
prace prowadził Papiniani z pomocnikiem Piotrem Parellem.
W roku 1637 ówczesny starosta zamku Jan Lubomirski zleca zbudowanie murowanych
krużganków. Pod koniec wieku XIX na zamku wybuchł pożar w wyniku , którego
Austriacy wyburzyli całe drugie piętro a w jego miejsce założyli mansardowy
dach co spowodowało, że zamek stracił swoje proporcje.
Zamek zbudowany jest na planie regularnego kwadratu. Zamknięte cztery skrzydła,
w środku których znajduje się otoczony dwukondygnacyjnymi arkadami dziedziniec
turniejowy, wzorowany na wawelskim a drugi pod względem wielkości w Polsce.
Brama wjazdowa mieści się pośrodku skrzydła zachodniego. Portal bramny
budowany przez Grzymałę w 1552 r, został później przebudowany i nad
łukiem bramy znajduje się herb Branickich. Wnętrze zachowało dawny układ
pokoi a krużganki spełniają rolę korytarzy.
Będąc na zamku warto zwrócić uwagę na sale o sklepieniach krzyżowo-lunetowych
wspartych pośrodku na pojedynczym filarze. Sale znajdują się w przeciwległych
narożnikach /południowo-wschodnim i północno-zachodnim/. Również godna
uwagi jest tzw. "sala akustyczna", której sklepienie typu klasztornego posiada
właściwości wzmacniające natężenie głosu. Słowa wypowiedziane szeptem w
jednym końcu sali słychać w jej drugiej części. Na krużgankach płaskorzeźba
przedstawiająca kartusz z herbem Lubomirskich z 1637 r.
Wokół zamku brak śladów jakichkolwiek obwarowań. Duże ogrody otaczające
zamek oddzielały go od części gospodarczej. Niestety dzisiaj nie są już
tak wielkie gdyż część tych terenów zagospodarowało miasto. Mimo to obiekt
warto zwiedzić tym bardziej, że bliskość huty im. Sendzimira poważnie zagraża
budowli.
|
|