rośnieński
zamek został wzniesiony na początku XIII wieku, w sąsiedztwie
rozwijającego się ośrodka miejskiego. Murowana warownia zastąpiła
wcześniejszą, drewnianą budowlę obronną, położoną w innym
miejscu. Już za panowania Henryka Brodatego (1202-1238) zamek stał
się ważną przygraniczną warownią w systemie obronnym Dolnego
Śląska. Stał się także ulubioną siedzibą Henryka Brodatego,
który często odwiedzał Krosno Odrzańskie (niem. Crossen an der
Oder). W czasie najazdu tatarskiego schronienie na zamku znalazła
Jadwiga Śląska. Pod koniec średniowiecza założenie zamkowe składało
się z dwóch skrzydeł – północnego i zachodniego oraz
budynku bramnego. W XVI wieku, kiedy obiekt stał się siedzibą
wdów po elektorach brandenburskich, przebudowano wnętrza budynku
bramnego oraz dobudowano skrzydło południowe z krużgankami. Ok.
1570 roku wzniesiono kolejne skrzydło po wschodniej stronie
dziedzińca. Kolejnej przebudowy dokonano pod koniec XVI wieku,
przekształcając wnętrza i elewacje oraz odbudowując most
zwodzony. W czasie wojny trzydziestoletniej, Szwedzi
ufortyfikowali miasto i zamek systemem umocnień wodno-ziemnych,
urządzając w warowni ośrodek aprowizacyjny dla wojska. Po ich
odejściu i przeprowadzeniu remontu, mieszkała tu księżna Elżbieta
Charlotta, która w roku 1642 kazała wznieść kaplicę. Po jej
śmierci, zamek użytkowało wojsko. W 1740 roku Fryderyk II,
przygotowując się do aneksji Śląska, urządził w nim znowu
aprowizacyjne centrum dla armii.
Zamek założony jest na rzucie prostokąta z czterema skrzydłami
okalającymi dziedziniec. Wszystkie skrzydła wzniesione są na
planie wydłużonych prostokątów. Trójkondygnacyjny budynek
bramny usytuowany jest w południowej części skrzydła
zachodniego. Skrzydło zachodnie jest podpiwniczone i trójkondygnacyjne.
Elewacja od strony dziedzińca posiada zachowany pierwotny układ
osi okiennych. Skrzydło północne, z ryzalitem, podobnie jak
zachodnie, jest podpiwniczone i trójkondygnacyjne. Od strony
dziedzińca czteroosiowe, zaś od zewnętrznej strony elewacja
posiada szesnaście osi okiennych. W dziesięcioosiowym skrzydle
południowym, składającym się z dwóch prostokątnych budynków
nakrytych dachem dwuspadowym, w części zachodniej znajdują się
podcienia, a ponad nimi arkadowa siedmioprzęsłowa loggia z
balustradą. Filary arkad mają przekrój ośmiokąta i zwieńczone
są profilowanymi i prostymi kapitelami.
Zamek został spalony w 1945 roku. W latach 1958-1962
przeprowadzono prace zabezpieczające, obejmujące przekrycie części
zamku dachem dwuspadowym, a w latach 1964-1966 zabezpieczono
korony murów. Następnie wyremontowano część budynku bramnego,
adaptując jego wnętrza na pomieszczenia muzealne i
wystawiennicze. Po 1996 roku, kiedy to sporządzono wytyczne
konserwatorskie, powzięto zamiar częściowej rekonstrukcji
zamku. W latach 1999-2001 rozpoczęto trwający do dziś remont
budynku bramnego oraz skrzydła południowego i części
zachodniego. W 2007 roku oddano zamek do użytku po jego częściowej
odbudowie. Skrzydła pozostające w ruinie – zabezpieczono.
