Krzywcze



amek zbudowany został w 1639 roku przez rodzinę Kąckich na wysokim wzgórzu. Budowla powstała na planie prostokąta, posiadała cztery trzykondygnacyjne narożne baszty a wjazd prowadził przez bramę zamkową umieszczoną w budynku mieszkalnym. Wszędzie znajdowały się strzelnice umożliwiające skuteczny ogień do nieprzyjaciela w czasie najazdu.

 

 


  W swojej historii wielokrotnie zamek był zdobywany przez wojska tureckie, tatarskie czy kozackie lecz zawsze zostawał ponownie remontowany.
   W 1648 roku zamek jest w rękach kozackich, w 1672 - tureckich a ci  przekazują go Tatarom. Jan III Sobieski odzyskuje zamek i stacjonuje w nim załoga polska.
  W XVIII wieku odrestaurowano budowlę lecz nie miała ona już żadnego znaczenia strategicznego.
  W połowie XIX wieku zamek został częściowo rozebrany a materiał z tego uzyskany przeznaczono do innych budowli jak gorzelnia i kościółek. Z końcem XIX wieku po zamku pozostały tylko fundamenty.
  W okresie międzywojennym zrekonstruowano dawną warownię. Powstała wtedy jedna baszta a przed wybuchem drugiej wojny światowej zamek posiadał bramę wjazdową oraz dwie połączone murem obronnym wieże.
   Po wojnie Rosjanie ponownie zniszczyli część zamku stojącą na trasie nowej drogi lecz w 1990 roku ponownie rozpoczęto prace restauracyjne i remontowe.

Tak opisywał zamek dr. Aleksander Czołowski w "Tece konserwatorskiej" w roku 1892 dotyczącej zamków Rusi halickiej.

Zamek  w zupełnej ruinie, na wschód od miasteczka, tuż przy gościńcu krajowym. Od północy dotyka wysokiego, skalistego brzegu nad Cyganką, od zachodu głębokiego jaru. Zbudowany był w kwadrat z kamienia i cegieł, z czterema wielobocznemi basztami po rogach. Ściany zachodnią i północną rozebrano do fundamentów wraz z basztami i zabudowaniami mieszkalnemi przytykającemi do nich. Dziś utrzymała się tylko ściana południowa z dwiema basztami i z bramą wjazdową, prowadzącą przez ubikacyę czworoboczną na piątro wysoką, stosunkowo dobrze jeszcze utrzymana. Wnętrze zamku zupełnie rozebrane tak, że tylko z konfiguracyi terenu można odtworzyć rozkład jego ubikacyi. Obie południowe zachowane baszty, na dwa piątra wysokie, są dachem pokryte i gdzie niegdzie jeszcze otynkowane. Sklepione dolne ich części obrócono na magazyny wódczane. W wysokości drugiego piętra strzelnice. Napisów i ozdób nie ma śladu. Właścicielem jest żyd Łazarz Seidmann, który głównie przyczynił się do obecnej ruiny. Zamek, którego założycielami byli wpierwszej połowie XVII. w. Kąccy, zaliczał się do lepszych zameczków podolskich. Dzieje jego są mało zresztą znane. Wiadomo tylko, że w 1672 został przez Turków zajęty. Tegoż roku zatrzymał się w nim sułtan Mahomet IV., wracając z pod Buczacza. W 1675 Sobieski kazał tu osadzić załogę, lecz później cofnął rozkaz (rkp. bibl. XX. Czartoryskich l. 2756 str. 49). W tychże latach przybywał w- nim głośny renegat Kryczyński, który na czele Tatarów Lipków dalekie puszczał zagony. Tu też został ujęty (Grabowski: Ojczyste spominki t. II. str. 237). W r. 1687 chorągiew polska zaskoczona przez Tatarów mężny stawiła w zameczku opór. (Załuski: Epistolae histor.-famil. t. I. cz. 2 str. 1002). Do połowy wieku bieżącego był on zamieszkany. Dopiero po przejściu od Golejewskich w ręce żydowskie zaczęto go rozbierać. Z uzyskanego materjału zbudowano gorzelnię i budynki gospodarcze.