Sztum

amek zbudowany został w latach 1325 - 1336 przez zakon krzyżacki na miejscu pruskiego grodu zdobytego przez nich w 1236 roku. Przez sto lat stała tam drewniana budowla obronna lecz ciągły wzrost zagrożenia ze strony Polski zmusił Krzyżaków do postawienia murowanej, bardziej warownej budowli. W zamku tym mieli swoją siedzibę krzyżaccy wójtowie.
  Warownia powstała na wyspie, na planie nieregularnego pięcioboku. W części południowej mieścił się budynek mieszkalny wójta, po stronie zachodniej stał budynek, w którym zatrzymywali się wielcy mistrzowie, strona północna zajęta była przez budynki gospodarcze. Całe założenie otaczała szeroka fosa i mur obronny a budynki stały wzdłuż tegoż muru. Wewnątrz znajdował się także kościół, spichlerz i studnia. Budynki ozdabiały piętrowe krużganki. Wjazd na wielki dziedziniec prowadził od strony zachodniej przez wieżę bramną. W obrębie murów znajdowały się jeszcze dwie baszty. Jedna czworoboczna stojąca w północno - wschodniej części i okrągła, więzienna w części północno - zachodniej. W zachodniej części wyspy znajdowało się przedzamcze otoczone murem obronnym z licznymi wieżami. Było ich aż dwadzieścia.
  W 1410 roku zamek zostaje zdobyty przez wojska polskie lecz szybko zostaje odbity przez rycerzy zakonnych.
  Następne zbrojne zmagania o zamek mają miejsce w 1454 roku. Krzyżacka załoga zamku broni się przez pięć miesięcy lecz dokuczający głód zmusił ją do poddania. I znowu po krótkim czasie zamek zostaje odbity przez Krzyżaków i pozostaje w ich rękach do 1466 roku, kiedy to po pokoju w Toruniu zamek i ziemie przechodzą pod polskie panowanie. Na zamku mają swoją siedzibę królewscy starostowie.
   Podczas wojen polsko - szwedzkich zamek zostaje w dużym stopniu zrujnowany. Najpierw w 1629 roku następnie w latach 1656 - 1660 i na końcu w 1700 - 1721 roku.
  W pierwszym rozbiorze Polski ziemie Pomorza przypadają Prusom. W pozostałościach dawnego zamku mieści się siedziba pruskiego Zarządu Dóbr Skarbowych a później Sadu Okręgowego. Od 1812 roku do końca XIX wieku trwa systematyczna rozbiórka i przebudowa dawnego zamku. Następne prace remontowe podjęto w 1929 roku. Po drugiej wojnie światowej na zamku mieściła się prokuratura i Sąd Powiatowy a także mieszkania. Przez pewien czas mieściło się tam Muzeum Powiśla lecz z chwilą rozpoczęcia prac remontowych zostało zlikwidowane (1980 rok).
  Do dzisiaj pozostało mieszkalne skrzydło południowe i częściowo zachodnie, wieża bramna a także mury obronne i jedna baszta.